فروش جیوه ۹۹ / ۹۹ ٪ اسپانیایی (ALMADAN SPAIN)

جیوه فوق نو (غیر بازیافتی) میباشد و بر خلاف اکثر جیوه های موجود در ایران که بازیافتی می باشند و در کپسول و سیلندر پر میشوند عاری از هر نوع ناخالصی میباشد.

قیمت جیوه کیلویی مقطوع

فروش جیوه فقط بصورت کپسول ۳۴/۵ کیلویی(خرد و کیلویی فروش نداریم)

جهت خرید جیوه مایع نقره ای با ما تماس حاصل نمایید .

ترکیبات جیوه :

این فلز  که آن را سیماب ( quicksilver ) هم می نامند عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی دارای نشان Hg و عدد اتمی ۸۰ می باشد. این فلز  که فلزی سبک ، نقره ای ، سمی و جزء عناصر واسطه است، یکی از دو عنصری می باشد که در دماهای معمولی اتاق حالت مایع دارند ( فلز دیگر برم است ) و در دماسنجها ، فشارسنجها و سایر وسایل علمی کاربرد دارد.

جیوه عمدتا” بوسیله کاهش از ماده معدنی cinnabar ( سولفور جیوه ) بدست می آید. نام جیوه از واژه ی رومی mercury به معنی سیاره ی عطارد گرفته شده است. علامت اختصاری آن نیز از واژه ی لاتینی Hydrargyrum به معنی نقره ی مایع گرفته شده است.

چرا جیوه مایع است؟

شکل ظاهری هر عنصر، توسط فاکترهای زیادی از جمله، ساختمان الکترونی و مهمتر از همه، الکترونهای لایه ظرفیت اتم های آن، جاذبه ی بین اتمی و بین مولکولی در آن، ذرات تشکیل دهنده عنصر (اتم، یون یا مولکول)، دوره و تناوبی از جدول که عنصر به آن تعلق دارد و … تعیین می شود.

جیوه که در دوره ی تناوبی ششم و گروه IIBجدول تناوبی واقع است، دارای آرایش الکترونی ۲,۸,۱۸,۳۲,۱۸,۲ می باشد و اوربیتالهای d لایه ظرفیت آن تکمیل شده است.

چون آخرین الکترونی که به آن داده شده است وارد اوربیتالهای dشده است، جزء فلزات طبقه بندی می شود، اما به دلیل پر بودن اوربیتال های d ، اتمها به یک حالت پایداری رسیده اند که تمایل زیادی به تشکیل پیوند فلزی و ریختن الکترونهای خود در دریای فلزی ندارند، از اینرو جاذبه ی بین اتم ها در این فلز  به نسبت فلزات دیگر، کمتر است و پیوند فلزی به آن شکلی که در فلزات دیگر وجود دارد، در جیوه مشاهده نمی شود، مجموع این عوامل سبب شده است که جیوه حالت مایع به خود بگیرد.

● تاریخچــــــــه

این فلز  را چینیان و هندیهای باستان شناخته بودند و در گورهای متعلق به ۱۵۰۰سال قبل از میلاد یافت شده اند. تا سال ۵۰۰ قبل از میلاد ، از این فلز  به همراه مواد دیگر برای ساخت آمالگامها استفاده می شد. یونانیان باستان از این فلز سمی در پمادها و رومیان از آن در لوازم آرایشی استفاده می کردند. کیمیاگران تصور می کردند تمامی مواد از این ماده ساخته شده اند. همچنین می پنداشتند در صورتی که جیوه سخت شود، به طلا تبدیل خواهد شد.

در قرن ۱۸ و قرن ۱۹ از نیترات جیوه برای کندن موی حیوانات جهت ساختن کلاههای نمدی استفاده می کردند. این مسئله موجب بروز آسیبهای مغزی در بین کلاهدوزان شد که گفته می شود عبارت: ” دیوانه مثل یک کلاهدوز ” و شهرت Mad hatter آلیس در سرزمین عجایب از آنجا آمده است. کیمیاگران نام خدای رومیان Mercury را برای این عنصر در نظر گرفتند.

نماد جیوه Hg ، از واژه hydrargyrum که لاتینی شده کلمه یونانی hydrargyros می باشد، برگرفته شده که ریشه های یونانی این واژه مرکب به معنی آب و نقره بود. جیوه یکی از معدود عناصری است که دارای یک نماد کیمیاگری است.

● پیدایــــــــش

این فلز که عنصری کمیاب در پوسته زمین است، یا در کانی های محلی ( کمیاب ) و یا درcinnabar , corderoite , livingstonite و دیگر مواد معدنی یافت می شود که cannibar ) HgS ) فراوان ترین سنگ معدن این فلز  می باشد. تقریبـا” ۵۰% این فلز  مورد نیاز جهان از اسپانیا و ایتالیا و بیشتر ۵۰% بقیه از یوگوسلاوی ، روسیه و شمال آمریکا تامین می شود. این فلز را با روش گرم کردن cannibar در جریان هوا و تغلیظ بخار آن استخراج می کنند.

● خصوصیات

قابل توجه این فلز  ، فلزی سنگین ، نقره ای رنگ ، یک ظرفیتی یا دو ظرفیتی است که هادی ضعیفی برای گرما اما هادی مناسبی برای الکتریسیته می باشد و تنها فلزی است که در دمای اتاق به حالت مایع است ( مایعی مات و درخشان ). این فلز  براحتی و تقریبا” با تمامی فلزات معمولی از جمله طلا و نقره آلیاژ می سازد، ( بجز آهن ) که به هر کدام از این آلیاژها ملغمه ( amalgam ) می گویند. نقطه انجماد جیوه ۴۰- درجه سلسیوس معادل ۴۰- درجه فارنهایت می باشد.

این تنها دمایی است که در هر دو مقیاس برابراست. همچنین این عنصر دارای انبساط حرارتی حجمی ثابتی می باشد، واکنش پذیری آن نسبت به روی و کادمیم کمتراست و جایگزین هیدروژن اسیدها نمی شود. حالتهای عادی اکسیداسیون این عنصر عبارتند از: mercurous یا ۱+ و mercuric یا ۲+. نمونه های بسیار نادری هم از ترکیبات جیوه ۳+ وجود دارد.

● کاربردهــــــا

بیشترین کاربرد این فلز  در ساخت مواد شیمیایی صنعتی و کاربردهای برقی و الکترونیکی است. علاوه بر این ها از این فلز  در دماسنجها بخصوص برای حرارتهای بالا مورد استفاده قرار می گیرد. چون به آسانی با طلا تولید آمالگام می کند، برای تهیه طلا از سنگ معدن مورد استفاده قرار می گیرد.

از این فلز علاوه بر دماسنجها در فشارسنجها ، پمپهای انتشار و بسیاری وسایل آزمایشگاهی دیگراستفاده می گردد. نقطه سه گانه این فلز – ۸۳۴۴/۳۸- درجه سانتیگراد – نقطه ثابتی است که بعنوان معیار در مقیاسهای بین المللی حرارتی ( ITS-۹۰ ) بکار رفته است. از جیوه گازی در لامپهای بخار جیوه و تابلوهای تبلیغاتی استفاده می شود.

کاربردهای متنوع جیوه :▪ سویچهای جیوه ای ، ▪ حشره کشها ، ▪ آمالگامها/ داروهای دندان ، ▪ باتریهای جیوه ای برای تولید هیدروکسید سدیم و کلر ، ▪ الکترود در برخی انواع الکترولیز ، ▪ باتریها ( پیلهای جیوه ای ) و کاتالیزورها. ● ترکیبات مهمترین نمکهای آن عبارتند از: ▪ کلرید جیوه – که بسیار خورنده ، پالایش شده و به شدت سمی است. ▪ کلرید mercurous – کالومل بوده و هنوز هم گاهی اوقات در پزشکی کاربرد دارد. ▪ فولمینات جیوه – یک چاشنی که در مواد انفجاری کاربرد وسیعی دارد. ▪ سولفید جیوه که از آن در ساخت شنگرف که رنگدانه مرغوبی برای رنگسازی است، استفاده می شود.

ترکیبات آلی جیوه نیز مهم هستند. مطالعات آزمایشگاهی ثابت کرده است که تخلیه الکتریکی موجب می شود تا گازهای نجیب نئون ، آرگون ، کریپتون و زنون با بخار جیوه ترکیب گردند.

نکته :

محصولات تولید شده از طریق این ترکیب توســط نیــــرویهـــــای van der waals در کنار هم قرار گرفته و نتیجه آن HgNe , HgKr , HgAr و HgXe است. Methyl mercury ترکیب خطرناکی است که به مقدار فراوان در آبها و جریانات آبی بعنوان عامل آلوده کننده دیده می شود.

● ایزوتوپهــــــــا برای جیوه ، هفت ایزوتوپ پایدار وجود دارد که فراوان ترین آنها Hg-۲۰۲ است ( فراوانی طبیعی ۸۶/۲۶% ). پایدارترین ایزوتوپهای پرتوزاد آن Hg-۱۹۴ با نیم عمر ۴۴۴ سال و Hg-۲۰۳ با نیمه عمر ۴۶,۶۱۲ روز هستند. بیشتر مابقی ایزوتوپهای پرتوزاد آن ، نیمه عمر کمتر از یک روز دارند.

● هشدارهـــــــــا

این فلز  در هر دو حالت گازی و مایع به شدت سمی است. اگر این فلز سنگین و سمی خورده شود، منجر به ضایعات مغزی و کبدی می شود. به همین علت ، امروزه در دماسنجهایی که فقط به منظور اندازه گیری درجه حرارت آب و هوا ساخته شده اند، از الکل رنگیزه دار استفاده می شود؛ نقطه جوش الکل از هر دمای طبیعی در زمین بیشتر است. هنوز هم در بسیاری از دماسنجهای پزشکی به علت دقت بالای جیوه از این عنصر استفاده می گردد. هنگام استفاده از این دماسنجها باید توجه زیادی نمود تا گاز گرفته نشوند.

واحد تجاری برای کار با جیوه flask است که وزن آن معادل Ib۷۶ می باشد. این فلز  ماده سمی بسیار خطرناکی است که به آسانی از طریق بافتهای پوستی ، تنفسی و گوارشی جذب می شود. یکی از موارد مسمومیت با جیوه به حساب می آید.

این فلز ، سیستم عصبی مرکزی را مورد تهاجم قرار داده و تاثیرات بسیار بدی روی دهان ، لثه و دندان می گذارد. تماس با مقدار زیاد جیوه و در مدت طولانی باعث آسیبهای مغزی و در نهایت منجر به مرگ خواهد شد.

هوایی که در دمای اتاق با بخار این فلز  اشباع شده باشد، به رغم نقطه جوش بالا بسیار سمی است ( خطر در دماهای بالاتر افزایش می یابد )؛ بنابراین با این عنصر باید در نهایت دقت رفتار شود. لازم است ظروف این فلز  بصورت مطمئن پوشیده شوند تا از سررفتن یا تبخیرآن جلوگیری شود.

نکته :

حرارت دادن این فلز  یا ترکیبات آن همیشه باید بوسیله هواکشهای مناسب و قوی انجام شود؛ بعضی اکسیدهای آن می توانند به جیوه عنصری تجزیه شوند که سریعا” تبخیر شده و ممکن است دیده نشوند.

ترکیبات این فلز  کارن وترهان یک پروفسور بین المللی شیمی و یک محقق ماهر در زمینه اثر فلزات سنگین بر روی سیستم های زنده و بویژه نقششان در ایجاد سرطان بود .

اما خود او سرانجام قربانی یک فلز سنگین سمی شد . او در حال مطالعه طریقه ی اثر کردن یونهای جیوه بر پروتیینهای تعمیر کننده DNA بود و Hg(CH۳)۲ را به عنوان یک ماده مرجع استاندارد برای اندازه گیری ۱۹۹Hg NMR بکار برد. وترهان از سمی بودن بسیار جیوه آگاه بود و برای همین اقدامات احتیاطی لازم را بکار برد ، در حالیکه عینک ایمنی می زد و از دست کش های لاستیکی استفاده می کرد آزمایش را در زیر یک هود انجام می داد و تنها با مقادیر کوچک ماده ی جیوه ای کار میکرد.

دی متیل جیوه در یک سل شیشه ای بسته شده قرار گرفت .یکی از همکارانش برای کاهش اثر فراریت این ماده ، سل را در آب یخ سرد می کرد . وترهان یک نمونه ی کوچک را با پیپت به لوله NMR انتقال داد ، ظرف را بست ، لوله ها را برچسب زد و دستکش های لاستیکی اش را به خوبی شستشو داد و دور انداخت . کمتر از یکسال او به واسطه اثر جیوه ی سمی کشته شد !!!

چرا او مرد؟

وترهان بعد ها به یاد آورد که یک قطره ( احتمالا بیشتر ) از دی متیل جیوه بر روی دستکشهایش ریخته است.

متعاقبا آزمایشها نشان داد که این قطره توانسته از دستکش نفوذ کند و ظرف مدت ۱۵ ثانیه وارد پوستش شده است . امروزه هنگام کار کردن با ترکیبات سمی این چنینی از دستکشهایی که یک ورقه مقاوم دارند در زیر یک جفت دستکش های آستین دار نیوپرن استفاده میکنند. در ژانویه ۱۹۹۷ وترهان از ظهور علایم معینی نظیر لرزش انگشتان دست و پا و لکنت زبان نگران شد . سپس مشکلاتی از بابت تعادلش آغاز شد و زمینه دیدش کم شد .

این فلز سمی در ۲۸ ژانویه ۱۹۹۷ تشخیص داده شد . آزمایشها معلوم کردند که میزان جیوه خون، ۴۰۰۰ میکروگرم بر لیتر است که ۸۰ برابر آستانه سمی بودن است . دو هفته بعد او به حالت اغما رفت و مرگ او در ۸ ژوین ۱۹۹۷ رخ داد .

● دی متیل جیوه

دی متیل جیوه در دمای اتاق مایع است و بوی کمی شیرینی دارد . در فشار اتمسفر نقطه جوشش ۹۲ ۰C است و دانسیته اش ( چگالی ) ۹۶/۲ گرم بر سانتیمتر مکعب است . دی متیل جیوه از نظر شکلی ساختار خطی دارد و شبیه بسیاری از سیستمهای HgX۲است . ( طول پیوند Hg – C برابر ۰۸۳/۲ انگستروم است) دی متیل جیوه یکی از قویترین سموم اعصاب شناخته شده است .

این ماده به راحتی از سد خون – مغز می گذرد و شاید منجر به تشکیل یک کمپلکس متیل جیوه سیستیین شود . این ترکیب سبب اختلال حسی ، فقدان تعادلی و تغییر در حالت روانی میشود. به طور کلی جیوه یک اسید نرم است بنابراین با اتمهای دهنده ی براحتی قطبش پذیر در بازهای نرم پیوند می شود .این به یون جیوه تمایل زیادی برای پیوند با گوگرد و لیگاندهای حاوی اتم گوگرد را می دهد .

بنابراین هنگامی که وارد بدن شد به گروههای تیول آنزیمها حمله می کند و از عملکرد آنها جلوگیری میکند. Zeise اولین لیگاند های مرکاپتان را ساخت و نامشان را بر اساس عبارت لاتین Mercurium captans ( تسخیر کننده و اسیرکننده ی جیوه Capturing mercury ) ابداع کرد. سنگ معدن اصلی جیوه سولفور سیماب HgS است . که از معادن مهمی نظیر Almaden در اسپانیا و Idria و Serbia و Monte Amiata در ایتالیا استخراج میشود.

رومی ها در معادن جیوه :

در زمان رومی ها جنایتکارانی که به کار در معادن جیوه محکوم میشدند به دلیل خاصیت سمی جیوه طول عمر کوتاهی داشتند. در حقیقت به نوعی این مجازات مرگ برای ایشان بود .Pliny علایم جیوه سمی را در قرن اول میلادی شرح داد .شنگرف یا سولفورسیماب بعنوان یک دانه ی رنگی و به طور گسترده در جهان باستان به کار میرفت.

● موارد دیگر در یک زمانی مردم از این فلز  و ترکیباتش برای درمان سیفلیس استفاده می کردند. اگر چه موفقیت آمیز نبود اما برای یک زمان قابل توجهی رواج داشت تا اینکه پنی سیلین که یک داروی موثر برای مراحل اولیه این بیماری بود کشف شد .

یکی دیگر از موارد استفاده از جیوه استفاده از آنها در کلاه سازی بود . ۲۰۰ سال پیش خزهای بکار رفته برای ساختن قسمت پایینی کلاه های نمدی در محلول نیترات جیوه (II) به عنوان یک محافظ و برای نرم کردن موهای حیوانات غوطه ور می شدند .متاسفانه کارگرانی که در این قسمت فعالیت داشتند بدلیل جذب جیوه از طریق پوستشان دچار لرزش و لکنت زبان میشدند .

بیماری کلاهدوزان :

به این بیماری در گذشته بیماری کلاهدوزان می گفتند . که اعتقاد داشتند از شخصیت کلاهدوز عصبانی در داستان آلیس در سرزمین عجایب الهام گرفته است . استفاده دیگر از ترکیبات آلکیل جیوه ، استفاده در قارچ کش های دانه ها بو د. بین جنگ های جهانی کارگران ساخت قارچ کش های گیاهی ، این فلز  سمی را گسترش دادند . در سال ۱۹۴۲ دو جوان منشی کانادایی بدلیل حضور در یک انبار گمرکی در کانادا به طرز شدیدی مسموم شدند . در انبار گمرک دانه های عمل شده با جیوه وجود داشت .

در سال ۱۹۶۰ کشاورزان سویدی متوجه شدند که پرندگان به طرز اسفناکی به روی زمین می افتند و می میرند . پرندگان دانه های عمل شده با این فلز  یا حیوانانی که چنین دانه هایی را مصرف کرده بودند خورده بودند و به چنین سرنوشتی گرفتار شده بودند .

ترس بیشتر از همه گیر شدن این مسمومیت بود . استفاده مردم از چنین دانه های خطرناک … یک اپیدمی مهم و خطرناک در عراق در سالهای ۱۹۵۶ و ۱۹۶۰ اتفاق افتاد . در حالیکه به کار بردن دانه های گندم ( که با یک مخلوطی از C۲H۵HgCl و C۶H۵HgOCOCH۳ عمل شده بودند ) برای غذا ، سبب مسمویمت حدود ۱۰۰ نفر در پاکستان در سال ۱۹۶۱ شد .

حوادث دیگر در سال گواتمالا در سال ۱۹۶۵ و در عراق در سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۲ رخ داد که بر طبق آمار رسمی ۴۴۵۹ نفر مردند. دانه با ترکیبات متیل جیوه به عنوان یک قارچ کش به عمل می آْمد و سپس کاشته میشد و بعد از آن آسیاب شده و به نان تبدیل میشد.

حادثه ی میناماتا :

● حادثه ی میناماتا در اوایل ۱۹۵۰ ماموران ساحل میناماتا در جزیره کیوشو در ژاپن متوجه رفتارهای عجیب و غریبی در حیوانات آن منطقه شدند . گربه ها حرکات عصبی از خودشان نشان می دادند و به طور ناگهانی جیغ می کشیدند ، پرندگان از آسمان سقوط می کردند و علایم بیماری همچنین در ماهیها هم مشاهده شد که جزء مهمی در برنامه ی غذایی قشر فقیر بود . علایم این بیماری مرموز در انسانها در سال ۱۹۵۶ شروع شد .

در سال ۱۹۵۷ ماهیگیری به طور رسمی ممنوع اعلام شد . پس از مدتی کشف شد که شرکت چیزو _ که یک کمپانی پتروشیمی و تولید کننده پلاستیک هایی ماننده وینیل کلراید – مواد زاید فلزی سنگین را به داخل دریا خالی میکرده است . آنها ترکیبات جیوه را به عنوان کاتالیزو در سنتزهایشان بکار می بردند .احتمالا بیش از ۱۴۰۰ نفر از مردم کشته شدند و شاید ۲۰۰۰۰ نفر هم به اندازه ی کمتری مسموم شدند .

● علت متیل کبال آمین ( یک کو آنزیم از ویتامین B۱۲ ) قادر است ترکیبات جیوه ی غیر آلی و همچنین خود جیوه را به شکل CH۳Hg+(aq) متیله کند . گونه های واقعی جیوه حاضر در محلول احتمالا CH۳HgOH بودند. یون CH۳Hg+(aq) بوسیله پلانکتون جذب می شد . ماهی ها این پلانکتون های آلوده را می خوردند و خیلی آرام جیوه را دفع می کردند . جیوه بدین ترتیب به تدریج در سیستم بدنشان انباشته می شد .

سپس این ماهی ها توسط ماهی های بزرگتر دیگر و در نهایت توسط حیوانات و انسانها خورده می شد .و هر بار غلظت جیوه افزایش پیدا می کرد .غلظت نهایی این فلز  در حیوانات و انسانها هزاران یا میلیونها برابر از غلظت این فلز  در آب اصلی بیشتر بود .

استخراج طلا :

این فلز  با بسیاری از فلزات مخلوط های مشهور به ملغمه تشکیل می دهد . از این فلز  برای استخراج طلای فلزی از سنگ معدن طلا در تخمین آن استفاده می شد .

طلا با تقطیر از این فلز  بازیافت می شود .بیشتر معدنچیان جیوه را بازیابی نمی کردند. بنابراین این فلز  وارد رودخانه ها میشد که تبدیل به یون متیل جیوه می گردید . این فلز  برای خالص کردن وتصفیه نقره مکزیکی در قرن شانزدهم هم بکار می رفت . استفاده های نادرست از این فلز  در استخراج طلا ، پیامدهایی را در ناحیه آمازون آمریکای شمالی ، آفریقای غربی و دیگر از جاها به دنبال داشته است .

ترکیبات این فلز  کارن وترهان یک پروفسور بین المللی شیمی و یک محقق ماهر در زمینه اثر فلزات سنگین بر روی سیستم های زنده و بویژه نقششان در ایجاد سرطان بود .

اما خود او سرانجام قربانی یک فلز سنگین سمی شد . او در حال مطالعه طریقه ی اثر کردن یونهای این فلز  بر پروتیینهای تعمیر کننده DNA بود و Hg(CH۳)۲ را به عنوان یک ماده مرجع استاندارد برای اندازه گیری ۱۹۹Hg NMR بکار برد.

وترهان از سمی بودن بسیار این فلز  آگاه بود و برای همین اقدامات احتیاطی لازم را بکار برد ، در حالیکه عینک ایمنی می زد و از دست کش های لاستیکی استفاده می کرد آزمایش را در زیر یک هود انجام می داد و تنها با مقادیر کوچک ماده ی جیوه ای کار میکرد. دی متیل جیوه در یک سل شیشه ای بسته شده قرار گرفت .یکی از همکارانش برای کاهش اثر فراریت این ماده ، سل را در آب یخ سرد می کرد .

نکته :

وترهان یک نمونه ی کوچک را با پیپت به لوله NMR انتقال داد ، ظرف را بست ، لوله ها را برچسب زد و دستکش های لاستیکی اش را به خوبی شستشو داد و دور انداخت .

کمتر از یکسال او به واسطه اثر جیوه ی سمی کشته شد !!! چرا او مرد؟وترهان بعد ها به یاد آورد که یک قطره ( احتمالا بیشتر ) از دی متیل جیوه بر روی دستکشهایش ریخته است.

متعاقبا آزمایشها نشان داد که این قطره توانسته از دستکش نفوذ کند و ظرف مدت ۱۵ ثانیه وارد پوستش شده است . امروزه هنگام کار کردن با ترکیبات سمی این چنینی از دستکشهایی که یک ورقه مقاوم دارند در زیر یک جفت دستکش های آستین دار نیوپرن استفاده میکنند.

در ژانویه ۱۹۹۷ وترهان از ظهور علایم معینی نظیر لرزش انگشتان دست و پا و لکنت زبان نگران شد . سپس مشکلاتی از بابت تعادلش آغاز شد و زمینه دیدش کم شد .

این فلز سمی در ۲۸ ژانویه ۱۹۹۷ تشخیص داده شد . آزمایشها معلوم کردند که میزان جیوه خون، ۴۰۰۰ میکروگرم بر لیتر است که ۸۰ برابر آستانه سمی بودن است . دو هفته بعد او به حالت اغما رفت و مرگ او در ۸ ژوین ۱۹۹۷ رخ داد .

نکته :

● دی متیل جیوه دی متیل جیوه در دمای اتاق مایع است و بوی کمی شیرینی دارد . در فشار اتمسفر نقطه جوشش ۹۲ ۰C است و دانسیته اش ( چگالی ) ۹۶/۲ گرم بر سانتیمتر مکعب است . دی متیل جیوه از نظر شکلی ساختار خطی دارد و شبیه بسیاری از سیستمهای HgX۲است . ( طول پیوند Hg – C برابر ۰۸۳/۲ انگستروم است) دی متیل جیوه یکی از قویترین سموم اعصاب شناخته شده است . این ماده به راحتی از سد خون – مغز می گذرد و شاید منجر به تشکیل یک کمپلکس متیل جیوه سیستیین شود . این ترکیب سبب اختلال حسی ، فقدان تعادلی و تغییر در حالت روانی میشود.

به طور کلی این فلز  یک اسید نرم است بنابراین با اتمهای دهنده ی براحتی قطبش پذیر در بازهای نرم پیوند می شود .این به یون جیوه تمایل زیادی برای پیوند با گوگرد و لیگاندهای حاوی اتم گوگرد را می دهد .

بنابراین هنگامی که وارد بدن شد به گروههای تیول آنزیمها حمله می کند و از عملکرد آنها جلوگیری میکند. Zeise اولین لیگاند های مرکاپتان را ساخت و نامشان را بر اساس عبارت لاتین Mercurium captans ( تسخیر کننده و اسیرکننده ی جیوه Capturing mercury ) ابداع کرد. سنگ معدن اصلی جیوه سولفور سیماب HgS است . که از معادن مهمی نظیر Almaden در اسپانیا و Idria و Serbia و Monte Amiata در ایتالیا استخراج میشود.

نکته :

در زمان رومی ها جنایتکارانی که به کار در معادن جیوه محکوم میشدند به دلیل خاصیت سمی جیوه طول عمر کوتاهی داشتند. در حقیقت به نوعی این مجازات مرگ برای ایشان بود .Pliny علایم جیوه سمی را در قرن اول میلادی شرح داد .شنگرف یا سولفورسیماب بعنوان یک دانه ی رنگی و به طور گسترده در جهان باستان به کار میرفت .

● موارد دیگر در یک زمانی مردم از جیوه و ترکیباتش برای درمان سیفلیس استفاده می کردند. اگر چه موفقیت آمیز نبود اما برای یک زمان قابل توجهی رواج داشت تا اینکه پنی سیلین که یک داروی موثر برای مراحل اولیه این بیماری بود کشف شد . یکی دیگر از موارد استفاده از این فلز  استفاده از آنها در کلاه سازی بود . ۲۰۰ سال پیش خزهای بکار رفته برای ساختن قسمت پایینی کلاه های نمدی در محلول نیترات جیوه (II) به عنوان یک محافظ و برای نرم کردن موهای حیوانات غوطه ور می شدند .

متاسفانه کارگرانی که در این قسمت فعالیت داشتند بدلیل جذب این فلز  از طریق پوستشان دچار لرزش و لکنت زبان میشدند . به این بیماری در گذشته بیماری کلاهدوزان می گفتند . که اعتقاد داشتند از شخصیت کلاهدوز عصبانی در داستان آلیس در سرزمین عجایب الهام گرفته است .

ترکیبات آلکیل جیوه  در قارچ کش ها :

استفاده دیگر از ترکیبات آلکیل جیوه ، استفاده در قارچ کش های دانه ها بو د. بین جنگ های جهانی کارگران ساخت قارچ کش های گیاهی ، جیوه سمی را گسترش دادند . در سال ۱۹۴۲ دو جوان منشی کانادایی بدلیل حضور در یک انبار گمرکی در کانادا به طرز شدیدی مسموم شدند . در انبار گمرک دانه های عمل شده با این فلز  وجود داشت . در سال ۱۹۶۰ کشاورزان سویدی متوجه شدند که پرندگان به طرز اسفناکی به روی زمین می افتند و می میرند .

پرندگان دانه های عمل شده با جیوه یا حیوانانی که چنین دانه هایی را مصرف کرده بودند خورده بودند و به چنین سرنوشتی گرفتار شده بودند . ترس بیشتر از همه گیر شدن این مسمومیت بود . استفاده مردم از چنین دانه های خطرناک … یک اپیدمی مهم و خطرناک در عراق در سالهای ۱۹۵۶ و ۱۹۶۰ اتفاق افتاد .

در حالیکه به کار بردن دانه های گندم ( که با یک مخلوطی از C۲H۵HgCl و C۶H۵HgOCOCH۳ عمل شده بودند ) برای غذا ، سبب مسمویمت حدود ۱۰۰ نفر در پاکستان در سال ۱۹۶۱ شد .حوادث دیگر در سال گواتمالا در سال ۱۹۶۵ و در عراق در سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۲ رخ داد که بر طبق آمار رسمی ۴۴۵۹ نفر مردند. دانه با ترکیبات متیل جیوه به عنوان یک قارچ کش به عمل می آْمد و سپس کاشته میشد و بعد از آن آسیاب شده و به نان تبدیل میشد.

حادثه ی میناماتا :

● حادثه ی میناماتا در اوایل ۱۹۵۰ ماموران ساحل میناماتا در جزیره کیوشو در ژاپن متوجه رفتارهای عجیب و غریبی در حیوانات آن منطقه شدند . گربه ها حرکات عصبی از خودشان نشان می دادند و به طور ناگهانی جیغ می کشیدند ، پرندگان از آسمان سقوط می کردند و علایم بیماری همچنین در ماهیها هم مشاهده شد که جزء مهمی در برنامه ی غذایی قشر فقیر بود . علایم این بیماری مرموز در انسانها در سال ۱۹۵۶ شروع شد . در سال ۱۹۵۷ ماهیگیری به طور رسمی ممنوع اعلام شد .

پس از مدتی کشف شد که شرکت چیزو _ که یک کمپانی پتروشیمی و تولید کننده پلاستیک هایی ماننده وینیل کلراید – مواد زاید فلزی سنگین را به داخل دریا خالی میکرده است . آنها ترکیبات این فلز  را به عنوان کاتالیزو در سنتزهایشان بکار می بردند .احتمالا بیش از ۱۴۰۰ نفر از مردم کشته شدند و شاید ۲۰۰۰۰ نفر هم به اندازه ی کمتری مسموم شدند .

● علت متیل کبال آمین ( یک کو آنزیم از ویتامین B۱۲ ) قادر است ترکیبات جیوه ی غیر آلی و همچنین خود جیوه را به شکل CH۳Hg+(aq) متیله کند . گونه های واقعی جیوه حاضر در محلول احتمالا CH۳HgOH بودند. یون CH۳Hg+(aq) بوسیله پلانکتون جذب می شد . ماهی ها این پلانکتون های آلوده را می خوردند و خیلی آرام جیوه را دفع می کردند . جیوه بدین ترتیب به تدریج در سیستم بدنشان انباشته می شد .

نکته :

سپس این ماهی ها توسط ماهی های بزرگتر دیگر و در نهایت توسط حیوانات و انسانها خورده می شد .و هر بار غلظت جیوه افزایش پیدا می کرد .

غلظت نهایی جیوه در حیوانات و انسانها هزاران یا میلیونها برابر از غلظت جیوه در آب اصلی بیشتر بود . این فلز  با بسیاری از فلزات مخلوط های مشهور به ملغمه تشکیل می دهد . از این فلز  برای استخراج طلا ی فلزی از سنگ معدن طلا در تخمین آن استفاده می شد .طلا با تقطیر از جیوه بازیافت می شود.

بیشتر معدنچیان این فلز  را بازیابی نمی کردند. بنابراین این فلز  وارد رودخانه ها میشد که تبدیل به یون متیل جیوه می گردید . این فلز  برای خالص کردن و تصفیه نقره مکزیکی در قرن شانزدهم هم بکار می رفت . استفاده های نادرست از جیوه در استخراج طلا ، پیامدهایی را در ناحیه آمازون آمریکای شمالی ، آفریقای غربی و دیگر از جاها به دنبال داشته است .