تفاوت آب مقطر و آب دیونیزه :

شما می توانید آب شیرین را بنوشید , اما برای اکثر آزمایش ها ی آزمایشگاهی , تجهیزات کالیبراسیون و یا تمیز کردن ظروف آزمایشگاهی مناسب نیستند . برای آزمایشگاه آب دیونیزه تصفیه شده نیاز است .

روش های معمول تصفیه ی آب شامل اسمز معکوس ( RO ) , تقطیر و دیونیزاسیون است .

تقطیر و دیونیزاسیون شبیه هم هستند و هر دو فرایند ناخالصی های یونی را حذف می کنند , اما آب مقطر و آب دیونیزه شده ( DI ) یکسان نیستند و برای بسیاری از آزمایش ها قابل تعویض با یکدیگر نیستند .

بیایید نگاهی به عملکرد تقطیر و دیونیزاسیون , تفاوت بین آنها زمانی که شما باید از هر نوع آب استفاده کنید و یا زمانی که آنها را جایگزین یکدیگر می کنید , بیاندازیم

آب مقطر چیست و چگونه به دست می آید ؟

محققان آب مقطر را در یک ظرف نمونه در آزمایشگاه می ریزند .

آب مقطر یک نوع آب معدنی است که با تقطیر تصفیه شده است . منبع آب برای تقطیر می تواند آب شرب باشد , اما بیشتر آب باران و سیلاب مورد استفاده قرار می گیرد .

در این روش معمولاً , آب را می جوشانند و بخار آن را جمع می کنند . در این حالت بیشتر مواد معدنی و سایر ناخالصی های آب از آن گرفته می شود .

اما خلوص آب منبع مهم است , زیرا ممکن است آب منبع بعضی از ناخالصی ها مانند جیوه و یا مواد آلی فرار داشته باشد که آنها همراه آب تبخیر می شوند و نمی توان آنها را به روش تقطیر از آب جدا کرد .

آب دیونیزه چیست و چگونه به دست می آید ؟

دانشمندی در حال پر کردن بالن حجمی با آب یونیزه از دستگاه یونیزاسیون آب نصب شده بر روی دیوار .Getty  , Hunt stock

آب شرب یا آب باران و یا آب مقطر در یک بستر مبادله ی یونی به رزین حاوی بار الکتریکی وصل می شوند .

معمولاً برای ترکیب بار مثبت و منفی با یکدیگر , به بستری حاوی یون های مثبت و منفی نیاز داریم . کاتیون و آنیون های آب با H⁺ وOH^_  به کمک رزین باردار واکنش می دهند و آب تولید می کنند .

آب دیونیزه واکنش پذیری بالای دارد و در معرض هوا به سرعت خواصش تغییر می کند . PH آب دیونیزه ۷ است. اما خیلی سریع با دی اکسید کربن در هوا واکنش می دهد و دی اکسید کربن را در خود حل می کند .

CO2  حل شده در آب H⁺ و HCO3^_   تولید می کند وPH  آب را تا ۵  یا ۶ پایین می آورد . یونیزاسیون گونه های مولکولی مانند شکر و یا ذرات و مولکول های آلی مانند باکتری ها و ویروس ها را از آب جدا نمی کند .

تفاوت کاربرد آب مقطر و آب دیونیزه در آزمایشگاه ها :

اگر فرض کنیم آب منبع , برای آب مقطر , آب شرب و شیرین باشد , آب مقطر تقریبا برای تمام آزمایشگاه ها به اندازه ی کافی خالص است . از آب مقطر در موارد زیر استفاده می شود .

– حلال برای محلول ها

– بلوک های تحلیلی

– استاندارد کالیبراسیون

– تمیز کردن ظروف آزمایشگاهی

– استرلیزاسیون  تجهیزات

– به عنوان آب خالص

خلوص آب یونیزه به منبع آب خالص بستگی دارد . هنگامی که به یک حلال نرم نیاز است از آب یونیزه استفاده می شود . از آب دیونیزه در موارد زیر استفاده می شود .

– در برنامه های سرد سازی , وقتی مهم باشد مواد معدنی ای در آب وجود نداشته باشد

– اتوکلاو های میکروبیولوژی

– بسیاری از آزمایش های شیمی شامل ترکیبات یونی

– شستشوی ظروف , به ویژه شستشوی نهایی

– آماده سازی حلال

– بلوک های تحلیلی

– استاندارد کالیبراسیون

– ساخت باتری

همانطور که میبینید آب مقطر و آب دیونیزه در موارد مختلفی کاربرد دارند . چون آب دیونیزه واکنش پذیر است , در مواردی که در تماس طولانی با فلزات باشند , از آن ها استفاده نمی شود .

جایگزینی آب مقطر و آب یونیزه :

در حالت کلی شما نباید این دو آب را با هم جایگزین کنید . اما اگر آب دیونیزه شده از آب مقطر به دست آمده است و در معرض هوا قرار گرفته است , می تواند جایگزین آب مقطر معمولی شود .

استفاده از این آب به جای آب مقطر مناسب است , مگر اینکه شما از تاثیر گذاری آن بر روی نتیجه مطمئن نباشید . برای یک آزمایش یا عملیات , اگر نوع آب مورد مصرف مشخص شده باشد , آنها را با هم جایگزین نکنید .

نوشیدن آب مقطر و آب دیونیزه :

اگرچه افراد دوست دارند آب مقطر را برای نوشیدن انتخاب کنند , اما این بهترین انتخاب برای آشامیدن نیست . زیرا فاقد مواد معدنی است که در آب چشمه و یا آب شیرین وجود دارد .

این مواد معدنی برای سلامتی مفید است و طعم آب را بهتر می کنند . اگر چه آب مقطر برای نوشیدن مناسب است , اما آب دیونیزه اصلاً برای نوشیدن مناسب نیست .

آب یونیزه مواد معدنی دارد , اما واکنش پذیری بالایی نیز دارد و می تواند به مینای دندان و بافت های نرم بدن آسیب برساند . همچنین پاتوژن های آب دیونیزه از آن جدا نشده اند و ممکن است باکتری ها یی در آن باشد و باعث بیماری شود .

با این حال شما می توانید آب مقطر و آب دیونیزه را , در صورتی که برای مدتی در معرض هوا قرار گرفته باشد , مصرف کنید .