سوکرالوز (Sucralose) یا تری کلرو گالاکتوسوکروز  یک شیرین کننده مصنوعی نسبتاً جدید است که به عنوان مکمل غذایی E955 نیز شناخته می شود. این شیرین کننده  به اختصار TGS نامیده می شود و نام تجاری آن  Splenda می باشد.

فرایند تولید سوکرالوز بسیار پیچیده است و یکی از اجزای مهم این فرایند کلر زایی ساکاروز با سولفوریل کلرید است. سوکرالوز به راحتی در آب و الکل و استرها حل می شود اما در حلال های چربی حل نمی شود. یکی از مهمترین خواص آن پایداری بالا در دمای بالا است. سوکرالوز (E955) شیرین کننده رایجی است که در صنایع غذایی  بسیاری از کشورها از جمله روسیه ، اتحادیه اروپا ، کانادا و استرالیا مجاز است.

در روسیه، لیست محصولاتی که می توان از این افزودنی در آن استفاده کرد در سال ۲۰۱۰ نسبت به سال ۲۰۰۳ به میزان قابل توجهی گسترش یافت و در حال حاضر مجاز است که در ترکیب محصولاتی مانند نوشابه های گازدار، آدامس، مارمالاد، ژله، مربا، میوه های خشک،  کنسرو میوه، محصولات لبنی، محصولات نیمه آماده، دسرهای یخ زده، سس ها و آب میوه ها استفاده شود.

سوکرالوز (Sucralose) چیست؟

سوکرالوز (Sucralose) تنها شیرین کننده بدون کالری می باشد که طی چندین فرآیند از شکر ساخته می شود و حدود ۶۰۰ بار شیرین تر از شکر است. به دلیل جایگزینی ۳ مولکلول کلر در سوکرالوز، مثل شکر قابل شکستن و متابولیزه شدن نیست؛ به همین دلیل بدون تغییر و به سرعت از بدن عبور می کند و بدن آن را به عنوان یک ماده خنثی در نظر می گیرد.

Sucralose در سال ۱۹۷۶ توسط کمپانی Tate & Lyle کشف شد و حدود ۲ دهه بعد توانست از سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تاییدیه دریافت کند و در حال حاضر در ۸۰ کشور دنیا مانند کانادا، آمریکا، استرالیا و … در ترکیبات مواد غذایی و نوشیدنی ها استفاده می شود.

شایان ذکر است که سوکرالوز به راحتی در آب حل می شود و به علت پایداری مناسبی که دارد در پخت و پز از آن استفاده می شود.

مزایای استفاده از سوکرالوز چیست؟

• سازمان  بهداشت جهانی اعلام کرد درصورت رعایت دوزمصرفی Sucralose این شیرین کننده برای بدن بی ضرر است و استفاده از آن حتی برای زنان باردار مجاز است  زیرا به جفت، مغز و شیر زنان شیرده نفوذ نمی کند.
• این شیرین کننده مصنوعی  مینای دندان را از بین نمی برد و در برابر باکتری های موجود در حفره دهان مقاوم است. بنابراین باعث پوسیدگی دندان نمی شود و  تقریباً به طور کامل از بدن دفع می شود و باعث مسمومیت نخواهد شد.
• Sucralose طعم یا بوی خاصی ندارد زیرا این ماده از قند معمولی ساخته شده است این ماده دارای شاخص گلیسمی پایین است و گلوکز خون را افزایش نمی دهد. با توجه به این ویژگی ها، قرص های سوکرالوز به طور فعال توسط بیماران دیابتی استفاده می شود. با این حال، آزمایشات متعدد اخیر بر روی حیوانات و داوطلبان انسانی نشان داده است که شیرین کننده های مصنوعی مانند سوکرالوز تأثیرمثبتی بر سطح گلوکز خون ندارد؛ بنابراین از مصرف بیش از حد از این جایگزین قند برای افراد دیابتی خودداری کنید.

عوارض سوکرالوز چیست؟

در بدن انسان، سوکرالوز عملاً جذب نمی شود و به سرعت از طریق ادرار دفع می شود. عوارض آن برای انسان هنوز مورد بحث است از یک سوء اظهاراتی در مورد بیماران دیابتی وجود دارد که توسط تحقیقات تأیید شده است اما از سوی دیگر گفته می شود که این مطالعات ماهیت کوتاه مدت داشته اند و مطالعات طولانی مدت بر روی انسان مورد نیاز است.

علاوه بر این  شکایاتی از عوارض جانبی این ترکیب وجود دارد که شامل سوزش پوست (خارش، بثورات و تورم)، اختلال در دستگاه گوارش (تهوع و اسهال)، علائم تنفسی (آبریزش بینی، سرفه و تنگی نفس)، اضطراب، افسردگی، عصبانیت، تپش قلب، خارش چشم و غیره هستند.

در حال حاضرحداکثر دوز مصرفی مجاز روزانه این شیرین کننده ۱۵ میلی گرم / کیلوگرم وزن بدن در روز تعیین شده است. E955 در دوزهای کوچک می تواند به عنوان طعم دهنده استفاده شود.

حساسیت به سوکرالوز  (E955)

طی تحقیقات مشخص شده است که برخی افراد از حساسیت به این افزودنی مصنوعی رنج می برند. اگر به این شیرین کننده حساسیت دارید هرگونه محصول حاوی سوکرالوز را به طور کامل از رژیم غذایی خود حذف کنید. مطمئن باشید درعرض چند روز علائم حساسیت از بین می رود. شما می توانید این آزمایش را برای روشن شدن کامل اینکه آیا به سوکرالوز حساسیت دارید یا خیر، تکرار کنید.

تاثیر سوکرالوز (E955) بر انسولین

سوکرالوز ممکن است سطح گلوکز خون و انسولین را افزایش دهد. این شیرین کننده ممکن است بر افرادی که از آن برای کاهش مصرف قند و تثبیت سطح گلوکز خون استفاده می کنند، تأثیر منفی بگذارد. فروکتوز موجود در اکثر انواع قندهای مصنوعی ممکن است به کبد آسیب برساند و باعث مقاومت به انسولین شود.

محققان در مطالعه اخیر دریافتند که شیرین کننده مصنوعی مانند سوکرالوز ، آسپارتام و آسه سولفام کا که معمولاً  در غذاها و نوشیدنی های رژیمی یافت می شود، GLUT4 را در این سلول ها افزایش می دهد و باعث تجمع چربی در بدن می شوند. این تغییرات با افزایش خطر چاق شدن همراه است.

خطرات سوکرالوز هنگام پخت و پز چیست؟

تصور می شود که سوکرالوز تا ۴۵۰ درجه فارنهایت (۲۳۲ درجه سانتی گراد) پایدار است. این بدان معناست که تا زمانی که فر شما روی ۴۵۰ درجه فارنهایت یا بالاتر تنظیم نشود سوکرالوز ذوب نمی شود. اما برخی از متخصصان دریافتند که آشپزی با این شیرین کننده مصنوعی در دمای بالا می تواند ترکیبات سرطان زا تولید کند.

مطالعه ای در سال ۲۰۰۹ مشاهده کرد که Sucralose در دمای ۲۴۶ درجه فارنهایت (۱۱۹ درجه سانتی گراد) ذوب می شود که بسیار کمتر از دمایی است که تخمین زده شده است. محققان دریافتند که سوکرالوز هنگامی که در این دما گرم می شود هیدروژن کلرید و آب آزاد می کند. کلرید هیدروژن یک اسید بسیار سمی است که می تواند باعث تحریک ریه ها شود. در تماس با آب یا بخار آب، کلرید هیدروژن به اسید کلریدریک تبدیل می شود که می تواند باعث از بین رفتن بافت های بدن  و حالت تهوع شود. این مطالعه نشان داد که وقتی سوکرالوز در حضور گلیسرول گرم می شود، مواد سرطان زا تولید می شود. بنابراین هنگام استفاده از سوکرالوز به عنوان یک شیرین کننده  در مواد غذایی حاوی گلیسرول یا لیپیدها باید احتیاط کرد.

سخن پایانی

متخصصان تغذیه مدرن سوکرالوز را یکی از ایمن ترین جایگزین های قند می دانند و بیش از ۸۰ کشور جهان استفاده از آن را به عنوان شیرین کننده تایید می کنند. البته این امر می تواند یک ترفند تجاری باشد، زیرا تقاضا برای این شیرین کننده مصنوعی اخیراً از ۳ درصد به ۲۰ درصد افزایش یافته است. پزشکان می گویند مصرف متعادل این نوع شیرین کننده مصنوعی برای بدن مضر نیست.

سوکرالوز قطعاً مانند هر ترکیب دیگری در صورت مصرف بیش از حد می تواند به بدن آسیب برساند. اگر سوکرالوز را خریداری می کنید، متخصصان توصیه می کنند که بهتر است آن را به شکل قرص انتخاب کنید، زیرا محاسبه دقیق میلی گرم این ماده در قالب قرص  ارائه شده است.

سوالات متداول سوکرالوز