کاربرد پروتئین آب پنیر در برنامه غذایی دام ها :

پروتئین آب پنیر در سنین مختلف، به مقادیر متفاوت همراه با جیره های متنوع در برنامه غذایی دام ها وارد شده اند. در بسیاری از موارد این پروتئینها با شیوه های ساده و ارزان از قبیل رسوب دادن با اسید لاکتیک در گرما و یا با اسیدی کردن آب پنیر به کمک اسید کلریدریک و سپس حرارت دادن از آب پنیر جدا شده و سپس شستشو شده اند.
نشان داده شده که این پروتئین ها می توانند جایگزین پروتئین های شیر شوند. وقتی که میزان جایگزینی در حدود ۵۰ درصد در برنامه غذایی دام ها باشد بهترین نتیجه از نظر افزایش وزن حاصل می شوند.

فواید این نوع پروتئین ها در جیره غذایی دام ها به خصوص در سنین پائین به طور خلاصه عبارتست از :

الف) این پروتئین ها از نظر تعادل اسیدهای آمینه ضروری وضع منحصر به فردی دارند.
ب) عمل پروتئازهای دستگاه گوارش بسیار ساده است در حالی که در مورد بسیاری منابع پروتئینی چنین نیست.
ج) در این ترکیبات مواد مضر ضد تغذیه ای وجود ندارد.
در اکثر تجربیات، جایگزینی پروتئین های شیر بی چربی با منابع دیگر منجر به نتایج نامطلوبی شده است.
فقط این پروتئین ها می توانند به طور کامل جایگزین پروتئین های شیر شده و هیچ کمبودی نشان ندهند.
گرچه این پروتئین ها تحت عمل پروتئازهای معده منعقد نمی شوند ولی این تفاوت هیچ مشکلی ایجاد نمی نماید .
به طور خلاصه، کاربرد پروتئین های آب پنیر به جای شیر بی چربی به طوری که به شکل نسبی یا کامل جایگزین پروتئین های ناشی از شیر شود همیشه موجب صرفه جویی می گردد.
در بهترین فرمولاسیونها، میزان صرفه جویی ناشی از تغذیه این مواد بین ۲۵-۲۰ درصد بوده است.

کاربرد آب پنیر به صورت آجر لیسیدنی ( بلوک لیسیدنی ) :

یکی از فرمول های مناسب کاربرد آب پنیر در جیره غذایی روزانه دامها تبدیل این ماده به آجر لیسیدنی است.
این راه حل به سادگی در شرایط کشور، قابل اجرا بوده و در بخش های اقتصادی هزینه های تولید آن محاسبه و با سایر روش ها مقایسه خواهد شد.
ابتدا باید بخشی از مواد معدنی آب پنیر جدا شود و سپس در اواپراتورهای فالینگ فیلم آن را تا حد معینی غلیظ کرده و سپس به داخل مخازنی تخلیه می شوند، در حین تخلیه عمل به هم زدن در دمای ثابت ۴۵ انجام می شود.
آب پنیر غلیظ دارای ۳۰- ۲۰ درصد رطوبت است و در قالب های ۱۸ کیلوگرمی ریخته می شود و در دمای محیط خود به خود سرد می شود. جریان هوا موجب خشک شدن نسبی آن می شود.
این آجرها یا بلوک ها دارای ۴۳ درصد لاکتوز ، ۱۱ درصد خاکستر و ۳۳ درصد مواد پروتئینی می باشند.
در تجربیات دیگر این کار با آب پنیر فاقد پروتئین انجام شده است.

آب پنیر غلیظ شده دارای ۷۲- ۷۰ درصد لاکتوز ، ۱۲ درصد خاکستر بوده و میزان ازت
۶ /۰ درصد بوده که با آن ۱ درصد آمونیاک شده است. آمونیاک اضافی به شکل اوره بوده است. کاربرد این آجرها باعث شده که ۲۵ درصد ماده خشک جیره روزانه از همین طریق تأمین گردد.

اشتها زائی آجرها مربوط به ترکیب آنها از نظر مواد معدنی، ملاس و اوره است. افزودن این مواد موجب بهبود بافت بلوک نیز می شود.
دیگر از روش های کاربرد آب پنیر در برنامه غذایی دام ها این است که میکروب ها و به خصوص مخمرها در آن کشت شده و لاکتوز آن را مصرف نمایند.
در نتیجه هم پروتئین تخمیر شده زیاد می شود و هم میزان ویتامینها به خصوص ویتامینهای گروه ب ، این محصول می تواند به صورت مایع، غلیظ شده و یا خشک در جیره غذایی وارد شود.
اجرای این تجربه نیز در شرایط کشور ما امکان پذیر است. با توجه به تبدیل لاکتوز به پروتئین سلولی مسائل مربوط به هیدرولیز قند منتفی می شود و به همین دلیل این نوع آب پنیر قابل استفاده در تغذیه طیور نیز می تواند باشد. .